VERİ MUHASEBESİ SOSYAL BİLİMDEN MÜHENDİSLİĞE YENİ BİR GEÇİŞ Mİ?

 

Giriş

Her gün basına yansıyan reklamlarla ya da dijital çözüm üretenler tarafından uyarılıyoruz. Muhasebe de dijitalleşirseniz, evrak takibinden kayıt sistemine kadar işlerinizin ne kadar kolaylaşacağı, doğru ve güvenilir sonuçlar elde edeceğimiz gibi duyurularla muhasebeciler uyarılmaktadır. Sadece muhasebeciler değil işletme sahipleri de maliyetlerini, satışlarını alacaklarını ve borçlarını anlık zaman dilimlerinde bilmek istemektedirler. Rekabet etmek, verimliliği artırmak, rakiplerinden bir adım öne geçmek için artık veri havuzundan en iyi şekilde yararlanmak isteği artmaktadır.

Dijitalleşme, sadece teknolojik bir dönüşüm değil; mesleklerin doğasını, kimliğini ve düşünme biçimini de yeniden şekillendiriyor. Bu dönüşümün merkezinde yer alan alanlardan biri de muhasebe. Eskiden kalemle, hesap cetveliyle yürütülen işlemler; artık verinin düzenli, kontrollü ve otomatik akan bir yapıya kavuşmasıyla adeta algoritmaların idaresine girmiş durumda. Ancak bu değişim sadece formel değil; muhasebenin zihinsel altyapısında da bir kırılmaya işaret ediyor. Eski iş yapma alışkanlıkları ile zamanın ihtiyaçlarına cevap vermek gittikçe zorlaşmaktadır. Muhasebe mesleği dönüşüyor ama nasıl? Acaba muhasebe, mühendislik temelli bir yapıya mı evriliyor? Daha da önemlisi, bu dönüşüm sosyal bilimleri mesleğin dışına mı itiyor?

Veriden Algoritmaya: Mühendislik Mantığının Yükselişi

Günümüzde muhasebe uygulamaları, yalnızca finansal verileri kaydetmekle kalmıyor; aynı zamanda bu verileri algoritmik sistemlerle işliyor, denetliyor ve karar destek araçlarıyla analiz ediyor. Stok sayımlarından defter düzenlemelerine kadar birçok süreç, belli aralıklarla tekrarlanan matematiksel çevrimler hâline geldi. Bu da muhasebenin yalnızca kayıt tutan değil, aynı zamanda süreci yöneten bir "sistem mühendisliği" pratiğine dönüştüğünü gösteriyor.

Bu noktada yeni bir profil beliriyor: veriyle düşünen muhasebeci. Kod yazmasa bile algoritmayı anlayan, sistem mimarisini bilen ve verinin lojik akışını yorumlayabilen bir uzman. Geleneksel muhasebe bilgisi artık yeterli değil; süreçleri optimize eden, teknolojik araçları yorumlayan ve veriden anlam çıkaran profesyonellere ihtiyaç artıyor.

Sosyal Bilimler Arka Planda mı Kalıyor, Yoksa Geleceğe bir Anlam mı Taşıyor

Teknikleşen yapıya rağmen sosyal bilimlerin rolü ortadan kalkmıyor; aksine daha karmaşık hâle geliyor. Çünkü verinin kendisi nötr değil; nasıl üretildiği, nasıl yorumlandığı ve hangi bağlamda kullanıldığı sosyal süreçlerle doğrudan ilişkili. CFO’ların, denetçilerin ve stratejik karar alıcıların verileri sadece analiz etmeleri değil, aynı zamanda yasal, etik ve kurumsal bağlamda yorumlamaları bekleniyor.

Bu noktada işletme bilimi, davranışsal iktisat, hukuk ve örgütsel psikoloji gibi alanlar devreye giriyor. Muhasebe, yalnızca “doğruyu bulma” değil; meşruiyeti kurma, kurumsal hafızayı yönetme ve paydaşlara anlam aktarma işlevi de görüyor. Bu bağlamda sosyal bilimler, algoritmaların göremediği “niyeti” ve “etkiyi” okumaya devam ediyor.

 Yeni Disiplinler ve Hibrit Kimlikler, Muhasebe Mesleğini de Etkiliyor mu?

Ortaya çıkan bu yeni ihtiyaçlar, klasik bölümlerin ve meslek tanımlarının yeterli olup olmadığını sorgulatıyor. Belki de artık “muhasebe mühendisliği”, “veri temelli kurum yorumlaması” ya da “sayısal etik danışmanlığı” gibi yeni disiplinlere ihtiyaç var. Kodlama bilgisinin muhasebe eğitimine entegre edilmesi, ancak bunun sosyal bilim temelli bağlamlarla desteklenmesi, geleceğin profesyonellerini şekillendirecek gibi görünüyor.

Bu da, meslekî eğitimin çok-disiplinli bir yapıya kavuşması gerektiği fikrini güçlendiriyor. Artık yalnızca teknik bilginin değil, yorumlama yeteneği, değer üretme becerisi ve sosyokültürel farkındalık da uzmanlığın bir parçası hâline gelmeli.

Sonuç

Bir geçiş çağında mesleğin kimliği “Muhasebe”, dijitalleşmeyle birlikte mühendisliğe yaklaşırken; insan ve toplumla olan bağını tamamen kaybetmiyor, sadece yeniden tanımlıyor. Disiplinler arası bu geçiş, hem yeni riskler hem de fırsatlar içeriyor. Ancak bu fırsat, yalnızca teknik donanım değil; analitik düşünce, etik sorumluluk ve sosyal farkındalık ile mümkün olabilir.

Asıl soru belki de şudur: “Meslekler teknikleşiyor mu, yoksa geleceğin meslekleri teknik ile toplumsalı yeniden harmanlıyor mu?” Disiplinler arası Hibrit bir geçiş mi sağlamak gerekiyor. Eski alışkanlıklar ile zamanın ihtiyaçları ve geleceğe muhasebe mesleğini taşımak mümkün mü?

Bu yazı, bu sorulara bir düşünce kapısı aralamayı amaçlamaktadır.